Skortur á innlendum byggingar- efnum hefir hrjáð íslenskf þjóðfélag frá upphafi byggðar. Nytjaskógar hafa hér aldrei vaxið og leir vart finnanlegur, enda aldrei möguleiki að brenna hér tígulstein. Byggingarefnin voru því torf og grjót og innflutt timbur allt fram á tíma steinhúsanna, og eigin- lega fram á öld stein- steypunnar, sem enn lifa fimm ár af, að verði 100 ára í landinu. Byggingarsagan er jafnframt saga þjóðfélagslegra vakninga og fylgir all- náið framvindunni í at- vinnumálunum. Stein- steypan kom inn í íslenskt þjóðfélag á miklum viðreisnartímum, og eng- an þarf því að undra að henni var fagnað sem varanlegu byggingar- efni. Allsráðandi varð steinsteypan á byQgingarmarkaði hér strax eftir strið, og svo ríkjandi að stœrstur hluti af Þjóðarauði okkar er nú (varanlega) inn- steyptur í þetta efni. Hvert sem litið er blasir við steinsteyptur arki- tektúr, enda er arkitektúr frekari til umhverfisáhrifa en önnurstarfsemi. Þróun steypunnar hefir hinsvegar verið nokkuð hœg, og því er heildar- svipur hins byggða umhverfis nokkru grárri en ceskilegt vœri. Notkun efnisins hefir í raun þróast hœgt síðan á dögum Guðjóns Samúels- sonar. Guðjón reisti byggingarlistinni ekki ein- göngu minnisvarða í formi með svo mörgum frá- _ bœrum byggingum. Áhrif hans á efnisnotkun og efnisþróun voru afgerandi. Ýmsir nýir minnisvarðar eru nú smám saman að rísa upp úr umhverfinu og ber að fagna því. Gyðjan er hins- vegar meira tignuð í þeim í formi en efni. Ritstjóri hefir óskað eftir því að ég fjalli hér nokkuð um möguleika á notkun vikurs sem byggingarefnis, en um það efni fást nú ýmis gögn hjá Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins, og því er með þessum pistli aðeins brugðið upp nokkrum myndum til glöggvunar. VIKURSTEYPA Árið 1951 byggði sá sem hér heldur á penna sér einbýlishús, sem steypt var í hólf og gólf úr vikursteypu. Þetta var nýjung byggð á rannsóknum við Atvinnu- deild Háskólans, en formið fengið frá banda- rlska steypusambandinu (ACI). Þetta var steypa, sem nokkurnveginn flaut á vatni, rúmþ. 1,0, þrýsti- þol ca. 10 MPa og varmaleiðni ca. 0,2Wm°C. Arkitekt var Aðalsteinn Richter. Þótt steypa sú sem í húsið var notuð og raunar húsið sjálft hafi reynst með ágœtum komst aðferðin ekki upp á háborðið í byggingariðnaðinum. Annarsvegar var það vegna þess ókosts sem fylgir vikrinum, að hann er mjög rakadrœgur. Hins- vegar blasti hrun vikursteinaiðnaðarins við, og vikurvarðí raun fordcemdur af iðnaðinum. GJALLSTEYPA Um svipað leyti var nokkuð gert að því að byggja úr gjallsteypu. M.a. var þá byggð íbúðarblokk Steypan er ljós á lit og mynstrast auðveldlega. 71

Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100