Birtingur - 01.09.1954, Qupperneq 20
Reykjavíkur boðaði til sunnudaginn 4. þ. m.
um opinberar byggingar í Reykjavík og skipu-
lag bæjarins. Að vísu var það klaufaskapur
fundarboðenda að bjóða ekki öllum íslenzkum
arkitektum á fundinn sérstaklega og með næg-
um fyrirvara, eða fá að minnsta kosti einhvern
arkitekt til að halda framsöguræðu auk Þórs
Sandholts, skipulagsstjóra. En öllum arkitekt-
um var heimilt að sækja fundinn og taka þar til
máls. Enginn þeirra bað um orðið nema Sig-
urður Guðmundsson, er sagði fáein orð af ýtr-
ustu varfærni. Vera má að þeim hafi ekki legið
neitt á hjarta, en hitt ætla ég sönnu nær, að þeir
hafi ekki þorað að segja neitt. íslenzkir arki-
tektar virðast yfirleitt vera hræddir við allt
annaö en það, sem þeir hafa þó mesta ástæðu
til að óttast: áfellisdóm framtíðarinnar yfir
verkum þeirra og virðingarskorti fyrir starfi
HVER STYR
Fé því sem veitt er á fjárlögum ársins 1954
til styrktar skáldum, rithöfundum og listamönn-
um hefur nýlega verið úthlutað. Úthlutun fjár-
ins annaöist nefnd, er þrír þingflokkanna kusu
pólitískri kosningu, og eru nefndarmenn þess-
ir: Helgi Sæmundsson (Alþýðufl.), Þorkell Jó-
hannesson (Frams.fl.) og Þorsteinn Þorsteins-
son (Sj álfst.fl.).
Þessar svokölluðu styrkveitingar ríkisins til
íslenzkra listamanna hafa lengi verið og eru
enn með þeim endemum, að öllum er til hábor-
innar skammar: alþingi, þjóðinni, úthlutunar-
nefnd og listamönnum.
Á síöastliðnu ári var 608 þúsund krónum
úthlutaÖ til eitt hundrað og þriggja listamanna,
og báðar tölurnar eru því sem næst óbreyttar í
ár. Ég hafði lengi haft grun um, að íslenzkir
listamenn stæðu ekki í alveg eins mikilli þakk-
arskuld við ríkið fyrir þessa umbun og stundum
er látið í veðri vaka á alþingi, og fór því að
glugga í Skattskrá Reykjavíkur þetta sama ár
— 1953. Þegar ég var búinn að slá upp nöjnum
sínu. — Ég hef orðið nokkuð langorður um
hinn tilfinnanlega skort á heilbrigðri menning-
argagnrýni hér á landi og ekki komizt hjá því
að verða nokkuö tannhvass. En því miður ger-
ir það ekkert til: Allur þorri þeirra, sem skeyt-
uin hefur verið beint að, er svo brynjaður ó-
skammfeilinni sjálfumgleöi, að þeir kippa sér
ekki upp við smámuni. Og þótt við syngjum
einstöku sinnum ennþá: „Sjá, hin ungborna tíð
vekur storma og stríð,“ á ég enga von á því, að
ungum mönnum hlaupi kapp í kinn og aukist
svo áræði á næstunni, að djarflegar umræður
um bókmenntir, listir og menningarmál fari að
setja svip sinn á hin andlausu blöð okkar og
tímarit. En ef einhverjum skyldi liggja eitthvað
sem máli skiptir á hjarta, þá er Birtingur opinn
og öldungis óhræddur að veita því viðtöku.
Gjörið svo vel!
KIR HV'ERN?
57 listamanna var ég kominn upp í 610 þúsund
krónur, er þeim hajði verið gert að greiða í
skalt og útsvar það árið. Er sérstök þörf að
minnast þess, að mikið af þessum opinberu
gjöldum er lagt á tekjur, sem listamennirnir
hafa aflaö sér við alls konar störf önnur en
listir, til þess að geta sinnt kalli sínu. Með öðr-
um orðum: / marz úthlutar ríldð 608 þúsund-
um króna til eitt hundrað og þriggja lista-
manna og kallar það styrk — í maí sœkir ríkið
og Reykjavíkurbœr 610 þúsund krónur í vasa
57 listamanna: fé sem Brynjólfur Jóhannesson
hefur að miklu leyti innunnið sér hjá Útvegs-
bankanum, Halldór Stefánsson hjá Landsbank-
anum, Snorri Hjartarson hjá Bæjarbókasafn-
inu o. s. frv. Er ósanngjarnt að spyrja, hver
styrki hvern ?
Oröugt er að gerá sér grein fyrir eftir hvaða
meginreglum er fariÖ við endurgreiðslu þess-
ara 600 þúsund króna af árlegum styrk ís-
lenzkra listamanna til ríkis og bæja. í auglýs-
ingu úthlutunarnefndar er talað um fé til styrkt-
56
BIRTINGUR