Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.1996, Blaðsíða 14
Fréttabréf Alnæmissamtakanna á Islandi
málum. Ef deildin fær upplýsingar um
að hiv-jákvæður einstaklingur hafi verið
óábyrgur í kynlífi eða hafi deilt spraut-
um með öðrum er viðkomandi boðaður í
viðtal og rætt er við hann og ef hann
heldur uppteknum hætti er mál hans sent
til aðila sem geta úrskurðað hann í vist á
„Gula villan,“ stofnun nálægt Stokk-
hólmi þar sem hiv-jákvæðir einstaklingar
sem teljast vera óábyrgir í hegðun er
hafðir í meðferð allt frá nokkrum
mánuðum upp í þrjú ár. Þeir sem deildin
fylgist fyrst og fremst með eru fíkniefna-
neytendur og þeir sem hafa stundað
vændi, en vændi er leyfilegt í Svíþjóð að
uppfylltum vissum skilyrðum, en ef
viðkomandi er hiv-jákvæður er leyfi ekki
veitt. Þessar upplýsingar vöktu hörð
viðbrögð vettvangsgesta sem fannst stof-
nanavistin gróft brot á mannréttindum og
gátu ekki séð að árangur næðist með
þessu móti. Gestgjafi okkar varðist fim-
lega og taldi þessa leið hafa gefið góða
raun og alls ekki komið í veg fyrir að
góð samvinna næðist rnilli hiv-jákvæðra
og heilbrigðisyfirvalda.
Á sjálfri ráðstefnunni áttu sér einnig
stað miklar og heitar umræður um hvaða
leiðir á að fara til að aðstoða hiv-
jákvæða einstaklinga sem stunda kynlíf
án varúðarráðstafana og hætta þar með á
að smita aðra. Ef eitthvað efni er eld-
fimt, þá er það þetta. Fyrsta skrefið hlýt-
ur hins vegar að vera, bæði fyrir fagfólk
og hiv-jákvæða, að horfast í augu við
staðreyndir og að finna sameiginlegan
flöt út frá því. Ymsar hindranir eru þó á
þeirri leið eins og fram kom á ráðstefn-
unni, þar sem sumir ráðstefnugesta urðu
sjokkeraðir að heyra að til væru hiv-
jákvæðir einstaklingar sem stunduðu
óábyrgt kynlrf, í huga þeirra var það svo
fordæmanlegt að óhugsandi var að ræða
það. Umræða um hiv-smit á sér því
margar hliðar og hefur neytt fólk víða
um heim til að takast á við þætti sem
hindra einlæg tjáskipti, eða svo vitnað
sé í orð Steffens Jöhncke mannfræð-
ings og ráðstefnugests: „Það sem er
siðfræðilega rétt og nauðsynlegt í
tengslum við hiv-smit er oft í andstöðu
við hefðbundnar venjur: að tala um
kynlífsvenjur, þar á meðal samkyn-
hneigð, vændi og fjöllyndi; að tala um
venjur í fíkniefnaneyslu. Að mörgu
leyti er hiv-smit í sjálfu sér tabú-um-
ræðuefni.“
Lokaorð
Hér hef ég leitast við að veita innsýn í
þær umræður eru hæst risu á ráðstefn-
unni, en þar var einnig skoðað hvaða
leiðir væru vænlegar til að hafa áhrif á
þjóðfélagsleg viðhorf, til að bæta stöðu
hiv-jákvæðra og til að efla forvarnar-
starf. Lykilorðið í því sambandi var
samvinna, samvinna fagfólks, hiv-
jákvæðra, aðstandenda og annarra er að
alnæmismálum koma. Umræður á ráð-
stefnunni, reynsla og innsæi þátttakenda
sýndu að þessir aðilar verða að vinna
saman til að upplýsa almenning og
stjórnvöld og hafa áhrif á breytingar. Á
Vesturlöndum á þessi samvinna sér
jafnlanga sögu og sjúkdómurinn sjálfur
og óhætt er að segja að það sem áunnist
hefur í alnæmismálum má þakka virkni
og samstarfi hiv-jákvæðra, aðstand-
enda, fagfólks innan heilbrigðis- og
félagsmála og frjálsra félagasamtaka.
Misjafnt er hversu sterk þessi hefð um
samvinnu er í öðrum heimshlutum og
fer kannski eftir félagslegri stöðu hiv-
jákvæðra, sumsstaðar eru þeir for-
dæmdir svo sterklega að þeir reyna að
láta eins lítið á sér bera og mögulegt er,
eins og í Pakistan þar sem hiv-jákvæðir
búa við mikið harðræði, þeim hefur
verið neitað um heilbrigðisþjónustu og
dæmi eru um að þeir hafi verið grýttir.
Annarsstaðar er lítil hefð fyrir samvinnu
fagfólks og þeirra sem þjónustuna fá,
þar sem fagfólkið er talið skör ofar, eins
og í Hong Kong, en fulltrúum í sendi-
nefnd Hong Kong á ráðstefnunni þótti
mikið til koma samvinnu hiv-jákvæðra
og fagfólks á Vesturlöndum.
Undanfarin ár hefur umræðan um
hiv-smit og alnæmi orðið mun opnari
hér á landi og hafa margir aðilar þar
lagt hönd á plóginn. Þessi umræða hefur
aukið skilning á aðstæðum hiv-
jákvæðra og hefur haft gildi í forvarn-
arstarfi. Þrátt fyrir að ný lyf í baráttunni
við alnæmi séu komin á markaðinn hér
og lofi góðu, er jafn mikilvægt og áður
að halda úti öflugu forvamarstarfi, þvr
enn hefur ekki fundist lækning við
sjúkdómnum. Einnig er jafnmikilvægt
og áður að auka skilning á aðstæðum
hiv-jákvæðra og bæta stöðu þeirra. Við
sem að alnæmismálum koma, hvort sem
eru hiv-jákvæðir sjálfir, aðstandendur,
fagfólk eða félagsamtök, verðum því að
halda ótrauð áfram.
Smitsjúkdómalögin í Svíþjóð. í ályktun Evrópuráðsins R(89)14 er lagst gegn misrétti í lögum sem meðal annars gerir kleift að neyða hiv-jákvæða í einangrun. Svíþjóð greiddi ekki atkvæði þegar ályktun Evrópu-ráðsins R(89)14 var lögð fram sem var og er enn furðulegt. Nú, sjö árum síðar hefur Svíþjóð enn ekki skrifað undir, sem við teljum ófært fyrir lýðræðisríki eins og Svíþjóð. Nord-All krefst þess. Að Svíþjóð skrifi nú þegar undir R(89)14. Að smitsjúkdómalögin verði upp- færð miðað við ályktun Evrópu- ráðsins, þannig að hiv-jákvæðir í Svíþjóð geti upplifað sama rétt- aröryggið og aðrir meðborgarar í landinu sem og á hinum Norður- löndunum.
Minningarkort Minningarkort eru til sölu á skrifstofu, lágmarksverð er 500 kr. og rennur innkoma kortanna í sér- stakan minningarsjóð sem notaður er til uppbyggingar athvarfsins. Hægt er að panta kortin í síma alla virka daga kl. 12 - 17.
Skrifstofan Skrifstofa og upplýsingasími Alnæmissamtakanna á Islandi er opin alla virka daga frá kl. 12 - 17 að Hverfisgötu 69, Reykjavík. Pósthólf 5238, 125 Reykjavík. Upplýsingar eru fyrir hiv-smitaðra, aðstandenda og almenning, algjör trúnaður og nafnleynd.