RITMENNT 7 (2002.) 9-22 Ögmundur Helgason Handrit Halldórs Laxness Varðveisla þeirra og vistun í handritadeild Landsbólcasafns Halldór Laxness (1902-98) hóf rithöfundarferil sinn vart korninn af barnsaldri og gaf út fyrstu bók sína árið 1919. Hann fékk Nóbelsverðlaunin í bókmenntum 1955 sem skipuðu honum á bekk með helstu rithöfundum liðinnar aldar. Síðasta verkið, sem hann samdi til prentunar, kom út 1980. Ritsafn hans losar 50 bindi, og hafa verk hans verið þýdd á meira en 40 tungumál. - Hér er gerð grein fyrir tengslum ritferils og varðveislu handrita skáldsins sem nú hafa flest verið afhent handritadeild. Fyrstu tilraunir til skáldskapar - handritum brennt Halldór Laxness hefur sjálfur sagt frá því hversu mjög snemma á ævinni hugur hans tók að hneigjast til skrifta. Eitt hið elsta sem varðveist hefur með hans hendi er ritað innan á aftari kápu stafrófskvers sem hann geymdi um langt árabil í púlti sínu: „Herra Halldór Guðjónsson Laxnesi Mosfellssveit Kjósarsýsslu á þessa bólt. Hann pabbi hans gaf honum hana til þess að hann gæti lært að lesa." Er þetta ritað stórri og skýrri barnshendi.1 Og hann fékk fljótt æfingu í lestri og slcrift, ekki síst vegna þess að hann skorti leikfélaga á sama reki, eins og hann lýsir glöggt sjálfur í minningasögu sinni, í túninu heima, enda minntist hann þess aldrei frá sokkabandsárunum að hann sakn- aði nokkurs þótt hann væri lengst af einn. Segir hann bæltur hafa drifið að sér úr ýms- um áttum svo alltaf var nóg að lesa.2 Þá létu áhrifin ekki á sér standa þótt vitaskuld gæti enginn séð hvert skáldefni var hér í andlegri fæðingu: „Milcill bóklestur í einveru heima vakti hjá mér laungun til þess að búa til bækur sjálfur, og sem fyr sagði mun ég hafa verið sjö vetra þegar ég fór að „skrifa sögur uppúr sjálfum mér." Ósjálfráðri einbeitni barns átti ég að þakka að ég gat í fyrstu óglapinn skáldað á blað þó ég væri innanum talandi eða starfandi fólk. En þegar frá leið 1 Stafrófskver eftir Eirík Briem. í kverið vantar titil- blað, en samkvæmt samanburði á letri og texta á kápum er um að ræða f jórðu prentun sem út kom árið 1904. Næsta útgáfa er frá 1908 með annarri leturgerð á framkápu og öðrum texta á bakkápu. 2 í túninu heima (1975), bls. 197. 9

Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200