Sjálfsbjörg - 01.07.1996, Blaðsíða 3
Hvert stefnir íslensk
heilbrigðisþjónusta?
Þaö var árið 1985 sem Evr-
ópuríki innan Alþjóða heilbrigðis-
málastofnunarinnar settu sér 38
markmið, sem öll tengdust því að
láta drauminn um „heilbrigði allra
árið 2000“ rætast. Sex árum síð-
ar setti Alþingi íslendinga fram
metnaðarfulla viljayfirlýsingu
með samþykkt þingsályktunar
„íslenskrar heilbrigðisáætlunar."
Ég leyfi mér að vitna í fyrstu
grein hennar: „Tilgangur heil-
brigðisþjónustunnar er að skapa
jafnrétti í heilbrigðisþjónustu, að
bæta árum við lífið, heilbrigði við
lífið og lífi við árin“, og síðar;
„gefa þarf sérstakan gaum að
þörfum þeirra sem verst eru sett-
ir og þjóðfélagshópa sem ekki
njóta fyllsta jafnréttis til að öðlast
heilbrigði eða njóta heilbrigðis-
þjónustu. í þessu sambandi er
rétt að nefna sérstaklega aldr-
aða, þá sem þjást af langvinnum
sjúkdómum sem valda verulegri
fötlun og þá sem fatlaðir eru frá
fæðingu".
Þrátt fyrir góðan vilja Alþingis,
hefur aldrei gengið meira á í heil-
brigðismálum þjóðarinnar en
einmitt eftir þessa samþykkt.
Lokanir deilda, tilfærsla sjúklinga
á milli stofnana, hækkuð þjón-
ustugjöld og biðlistar lengjast sí-
fellt.
Undanfarin ár hefur Sjálfs-
björg jafnt sem ýmis önnur sam-
tök öryrkja brugðist hart við þeg-
ar árviss sparnaðaráætlun í heil-
brigðiskerfinu kemur fram. Til-
laga um lokun Grensásdeildar
Sjúkrahúss Reykjavíkur, eða að
mikið verði dregið úr starfsemi
þessarar bráðnauðsynlegu end-
urhæfingardeildar, hefur alloft
komið fram. Það brást heldur
ekki í þetta sinn, þrátt fyrir að
fundin var leið til að rekstur
hennar gengi nokkurn veginn fyr-
ir sig þetta árið.
Sífellt verður umræða um for-
gangsröðun í heilbrigðiskerfinu
meira áberandi; að til þess geti
komið að sjúklingum verði neitað
um aðgerðir vegna vissra sjúk-
dóma eða aldurs. Það þarf ekki
að fara langt út fyrir landsstein-
ana til að sjá dæmi um slíkt.
Danir hafa tekið upp þessa úr-
eldingu gagnvart eldra fólki. Ef
einstaklingur er 70 ára eða eldri,
fær hann ekki svokallaða hjarta-
þræðingu, sem er æðamynda-
taka gerð fyrir hjartauppskurð.
Þar með verður ekki af neinni
aðgerð. Mér er ekki kunnugt um
hvort t.d. fötluð börn fái svipaða
meðferð, eða slysasjúklingar
sem vafasamt er að verði arð-
vænlegir í náinni framtíð.
Hætta er á, ef almenningur fer
að trúa því að forgangsröðun sé
sjálfsögð í einhverjum tilvikum,
að þá verði þeir sem eiga eitt-
hvað í handraðanum settir ofar á
biðlistann, því þeir geta greitt að
fullu fyrir þjónustuna.
Nokkurs tvískinnungs gætir í
þessum málum. Fyrir nokkrum
árum sendi landlæknisembættið
bréfsnuddu inn_á Alþingi með
spurningum um vilja Alþingis-
manna til fjölda aðgerða á ári
hverju. Alþingi íslendinga brást
hart við þessu áreiti og alþingis-
menn vildu ekki fyrir neinn mun
taka afstöðu til málsins.
Af reynslu undangenginna ára
er fjárlagafrumvarpsins beðið
með nokkrum kvíða. Það er eilít-
ill skjálfti í þeim fingrum sem
fletta þessari Ijósbláu bók árlega
og leita uppi málaflokka eins og
lífeyristryggingar, bætur sam-
kvæmt lögum um félagslega að-
stoð, sjúkratryggingar og málefni
fatlaðra. Kvíðinn var heldur ekki
ástæðulaus að þessu sinni. Við
fyrstu sjónhendingu á að lækka
útgjöld ríkisins til sjúkratrygginga
um 650 milljónir króna. Ef til vill
er þó erfiðast að meðhöndla að-
almarkmiðstillögu ríkisstjórnar-
innar en hún er eftirfarandi: „Til-
lögur til sparnaðar í sjúkratrygg-
ingum taka mið af því að ná til
baka þeim útgjöldum sem fara
fram úr áætlunum fjárlaga 1996“.
Guðríður Ólafsdóttir.
BMW—IBIWpillMg———BH
Sjálfsbjörg
1996
Útgefandi:
Sjálfsbjörg,
landssamband fatlaöra
Umsjón meö vinnslu:
Siguröur Einarsson (ábm.)
Einar Örn Stefánsson
Útlitshönnun og umbrot:
Blaöasmíöjan.
Ljósmyndir:
Róbert Ágústsson o. fl.
Prentvinnsla:
Borgarprent
Forsíöumynd
er eftir Birki Viðar Reynisson
í Grunnskóla Ólafsvíkur.
Hann hlaut fyrstu verölaun í
hugmyndasamkeppni meöal
skólabarna á Vesturlandi.
SJALFSBJÖRG