67 Frá því að Clemenskirkja líður undir lok, eru kirkjurnar tvær,1) þangað til 1573, að byggð var stór timburkirkja fyrir báðar sóknirnar að Fornu-Löndum. Þó munu eftir sem áður hafa staðið hinar gömlu kirkjur að Ofanleiti og Kirkjubæ, og notaðar sem bænahús.2) Einnig mun kirkjugarðurinn að Kirkjubæ hafa verið notaður eitthvað áfram. Bendir fundur legsteins séra Jóns píslarvotts til þess (1924).3) Ekki er nú hægt að sjá, af hvaða ástæðum kirkjurnar hafa verið sameinaðar, en upptökin mun séra Bergur Magnússon, prestur að Of- anleiti, hafa átt. Skrifaði hann Simoni Surbeck árið 1572, og bað hann um að senda sér við til byggingar Ofanleitiskirkju,4) sem þá hefir verið komin að falli. Hafði Simon verið forstjóri konungsverzl- unar og konungsfógeti í Vestmannaeyjum um all-langt skeið, og rak þar jafnan útgerð í félagi við konung.5) Síðar varð hann borgar- stjóri í Kaupmannahöfn (1577) og andaðist 1583. Um leið og bréfið, sendi séra Bergur honum 1 lest fiska, sem hefir verið endurgjald fyr- ir viðinn, að svo miklu leyti sem það hrökk til. Segir Árni Magnús- son, að það jafngildi 25 ríkisdölum. Viðurinn kom árið eftir, en ekki var hann notaður til þess að endurbyggja Ofanleitiskirkju, eins og séra Bergur hafði ætlazt til í upphafi, heldur var Landakirkja byggð úr honum. Kirkjan mun hafa verið byggð á kostnað prestanna, og kostaði þá 3 lestir fiska.6) Fóru þeir hvað eftir annað fram á það, að þeim yrði endurgreiddur kostnaðurinn, en það bar engan árangur, að líkind- um af þvi, að kirkjan hafði engarfastar tekjur. Var það prestunum þung byrði, vegna þess að þeir voru fátækir og urðu að greiða landskyld- ir af ábýlisjörðum sínum, eins og aðrir leiguliðar. Kom Otti Stígs- son hirðstjóri þeirri skipan á. Árið 1545 eða 1546 mun annar presturinn í Vestmannaeyjum hafa látizt, og vildi Otti þá afnema annað prestsembættið7), en á það vildi Qizur biskup Einarsson ekki fallast. Þó gat hann ekki komið því fram, að prestarnir yrði fram- vegis tveir eins og áður, nema með því móti, að prestarnir héldi staðina með afgjaldi til konungs. Hélzt þessi skipan, þar til á biskupsárum Odds Einarssonar. 1) Árb. Fornl.fél. 1913, bls. 39-41 og 61-62. 2) Gísli biskup Oddsson: De mirabilibus Isl., cap. XXIII., 10. Offanleite, domicilium parochi cum aedicula sacra. 14. Kirkjubær, alterius pastoris sedes cum sacello qvoqve. 3) Árb. Fornl fél. 1925. 4) A. M. Embedsskrivelser, bls. 350. 5) J. Aðils: Einokunarverzlunin, bls. 43—44. 6) Alþingisbækur íslands, II., 283—284. 7) Dipl. Isl., XI., 462-463. 5*

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142