113 í Stíflufimtungnum voru allir bæirnir í dalnum fyrir ofan hólana. Fjórir af þessum hreppshlutum voru kendir við bæi, sem í þeim voru, Hraun, Holt, Brekku og Bakka. Einn er nefndur eftir dalnum, sem hann náði yfir, Flókadal. Stíflufimtungurinn getur annaðhvort verið nefndur svo af því, að dalurinn, sem hann náði yfir, hafi þá þegar verið nefndur Stífla, eða að hann hefir verið kendur við það, sem aðgreindi hann frá öðrum hlutum hreppsins, hólagirðinguna, Stífluna. Ef siðari tilgátan er rétt, sem mér virðist líklegra, þá er það skiljanlegt, að nafnið á fimtungnum verði nafn á dalnum og haldi áfram að vera það eptir að fimtungskiftingin var horfin. 3. Sund. Eins og kunnugt er, liggja nokkrar eyjar á Kollafirði við Faxaflóa. Verða því sund bæði milli eyjanna sjálfra og milli þeirra og lands. Að svo miklu leyti, sem sundum þessum eru gefin sérstök nöfn, eru þau kennd við eyjarnar, t. d. Engeyjarsund milli Engeyjar og Effers- eyjar, Viðeyjarsund milli Viðeyjar og lands, Þerneyjarsund milli Þern- eyjar og lands. Eftir þessum sundum voru byggðarlögin við suðaust- ur hornið á Faxaflóa nefnd um eitt skeið, a. m. k. á 15. og 16. öld, en það byggðarnafn er nú horfið og gleymt fyrir löngu. Árið 1490 skipaði og tilsetti Diðrik höfuðsmaður Pining sinn »trvan þienara hinrek mæding at reka mins herra kongzens sýslo og vmbod . . . vm kios kialarnes og med svndvm«.x) Umdæmi Mædings hefir þannig náð yfir Kjósar- og Kjalarnes-hreppa, en hvað náði það irekara, hvaða hérað var það, sem kallað var »með Sundum«? Nafnið sýnist fyrst og fremst vera dregið af Viðeyjarsundum. Þannig er í dómi frá lögmannsárum Eyjólfs Einarssonar (1480—14t4) talað um greiðslu vígsbóta, sem fara eigi fram »aa Gvfvnese vid Vid- ejar svnd«1 2) og í bréfi frá 1501 er talað um »Videy med Videyar- svndvm«.3) Þetta má til sanns vegar færast um þessar jarðir báðar, en það voru ekki þær jarðir einar, sem að Viðeyjarsundum lágu, sem við þau voru kenndar. í síðastnefndu bréfi er þannig talað um jörð- ina »þormodzdal . . . er liggr j mosfelltz kirkiv sokn med Videyiar- svndum«, og meira að segja um jörðina Straum »er liggr vt j Hravn- vm j Bessastada kirkívsokn med Videyarsvndvm«. Þetta bréf var gert í Viðey og sjálfur ábótinn, Árni, var aðili að kaupunum, sem bréfið hljóðar um, svo að bréfritararnir hljóta að hafa vítað það, að 1) Dipl. isl. VI. nr. 630. 2) Dipl. isl. VI. nr. ?99. 3) Dipl. isl. VII. nr. 561.

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142