Ástráður Eysteinsson Þetta er gagnleg þrískipting, ekki síst vegna þess að manni verður ljóst hversu mjög þessir flokkar skarast í raun og skýra \irkni hver annars. Þýðing af fyrstu gerð er raunar alltaf að eiga sér stað í tungumálinu og nálgast það sem við kennum almennt við skilning. En hún verður virk þegar einhverja fyrirstöðu má finna og greiða þarf fyrir skilningi með útskýringum eða annarskonar endursögn á því sem ekki skilst umsvifa- laust. I mörgum skáldsögum er þetta áberandi, ekki síst í sögum eins og Kiistnihaldi undirjökli eftir Halldór Laxness, þar sem sögumaður áttar sig ekki vel á því sem er að gerast eða kann ekki skil á sögulegu baksviði at- burðanna. Hann fær að heyra ýmsar „útgáfur“ af veruleika og sögu sam- félagsins undir Jökh, þar á meðal landlægar munnmælasögur, upprifjun skáldsögu Jules Verne um ferð til jökulsins og niður um hann, endursögn á hluta Eyrbyggju, nýlegan orðróm um líkflutning uppá jökulinn og stað- hæfingar um ofúmáttúrulegan mátt þessa jökuls, að hluta til settar fram með „kosmóbíólógískum" hugtökum sem eru Umba lítt kunn. Skáldsaga Laxness geymir ýmis dæmi um að okkar eigið tungumál er stundum eins og framandi tunga og kannski er enginn þýðandi á staðnum til að „miðla málum“. I sögunni er reyndar töluverð umræða tun tungumálið og Jón prestur prímus segir ýmist að merking þess sé komin undir samkomulagi eða hann virðist jafrivel vilja hverfa ffá því og segir leiðinlegt að menn skuli ekki „blístra hvor á annan eins og fuglamir.“2 Þýðing milli tveggja tungumála er einnig flóknari en virðast kann \dð fyrstu tilhugsun, ekki síst þegar bókmenntaverk er þýtt. Ferðin liggur ekki beint frá einu orði í frummáh yfir í samsvarandi orð í þýðingarmáli, heldur er merking endursköpuð í nýju menningarsamhengi, þar sem margskonar táknkerfi tengjast og hafa áhrif hvert á annað. I vissum skilningi er þ\d þýðing texta, sem felur í sér mikinn fjölda menningar- legra og staðbundinna boða, einnig þýðing milli táknkerfa. Ef Ki'istni- haldið er þýtt á annað tungumál gætu til dæmis trúarleg táknkerfi í hinu nýja samfélagi haft áhrif á verk þýðandans og viðtökur þess. Þegar skáldsaga er þýdd á kvikmyndaform gerist það á hinn bóginn oft innan þess menningarheims sem teljast má heimahöfn skáldsög- unnar, eins og raunin er um kvikmyndun Kristnihaldsins.3 En hér er um 2 Halldór Laxness: Kristnihald undirjökli, Reykjavík: Helgafell 1968, s. 98, 106. Hér eftír verður vísað til þessa verks með blaðsíðutali í svigum innan meginmáls. Með þessu er ég ekki að gera lítið úr þeim ríflega tveimur áratugum sem sldlja á milli sögu og myndar. Margt breyttist á Islandi á þessum árum (1968-1989), en á 6

Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164