Frá skáldsögu til kvikmyndar nauðsynlegt til að hann geti séð fyrir sér það sem hann les. Við rannsókn á aðlögunum gæti maður ihugað að hve miklu leyti kvikmyndagerðar- maðurinn hefur tekið upp sjónrænar bendingar í framsetningu sinni á helstu orðrænu táknum skáldsögunnar - og hvaða áhrif sjónræna fram- setningin hefur á „lestur“ okkar á texta kvikmyndarinnar. Línuleiki skáldsögunnar og lýmisleiki kvikmyndarinnar Við búum okkur tál merkingu úr skáldsögunni með því að meðtaka orð og hópa af orðum í röð eins og þau birtast á blaðsíðunni. Til að skilja ákveðna sviðssetningu til dæmis, raunverulega umhverfislýsingu sög- unnar eigum við ekki annars úrkosta en að fylgja línu fyrir línu samröð- un þeirra tilfallandi tákna sem oftast nær er skipað í láréttar raðir sem tengja saman línuleika þessarar reynslu. Vægðarlaus línuleikinn sem tengist venjulegum lestri skáldsögu fellur vel að samfelldri söfnun upplýsinga um atburði, persónur, andrúmsloft og hugmyndir en þessi framsetning veldur miklu um áhrifin sem af þessu skapast. Við fyrstu sýn mætti ætla að vægðarlaus hreyfing filmunnar í gegnum sýningarvélina skapi ákveðna hliðstæðu við þessar aðstæður. (Og klassísk kvikmyndafrá- sögn birtist auðvitað í kröftugum finuleika sem ryðst áfram, afsprengi orsakalögmáls og hvata.) Þótt áhorfstíma (og þar með niðurröðun) sé stjómað mun stífar en lestrartíma er rammi-eftír-ramma samt ekki hhð- stæða við orð-eftir-orð sem við upplifum í skáldsögu. Það er að minnsta kosti tvennt sem greinir þetta að: (i) A augabragði og á hverju andartaki veitir ramminn margbreytilegar sjónrænar upplýsingar (sem verða jafh- vel flóknari þegar til koma hljómrænar eða orðrænar táknmyndir) sem em örugglega margbrotnari en nokkurt orð er fært um vegna rýmislegra áhrifa rammans. (ii) Ramminn er aldrei tekinn sem sérstök afmörkuð eining eins og gerist með orðið. Við skoðum yfirleitt ekki kvikmynd ramma fyrir ramma eins og við lesum skáldsögu orð fyrir orð. Sú staðreynd að við okkur blasir sífellt mergð táknmynda sem af- mörkuð er af rými rammans eða mnu ramma varðar miklu í aðlögun orðræns efnis, t.d. í framsetningu persóna og sögusviðs. Upplýsingum okkar úr sviðsemingunni er kannski síður stjórnað af kvikmyndagerðar- manninum (vegna mikillar rýmishneigðar kvdkmyndarinnar og vegna þess að svo margir ólíkir þættir krefjast athygli okkar á sama tíma) en því sem við fáum úr línulegri framsetningu orðanna á blaðsíðunni. Sem dæmi knýr Dickens okkur kannski til að „sjá“ ungffú Havisham innan- dyra í híbýlum hennar í Satis-húsi og þá í þeirri röð sem hann hefur val- !45

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164