Kristnihald undirjökli - í máli og mynd í orði kveðnu vafalaust meira eða minna út á slíkan mátt. En írónían dugar að mínu mati ekki til að réttlæta þennan „alþjóðlega“ og heldur þunglamalega ramma um meginefni verksins. Ef ég lýsi einnig yfir efa- semdum um hina viðbótina, jökulferð Umba, kann einhver að segja að ég sé bara of fastur í jökuldulúð frumtextans, þar sem er ævinlega mikil íjarlægð milli Umba og jökulsins, íjarlægð sem tengist öllum þeim fram- andleika sem Umbi stendur frammi fyrir. Jökulferðina má því kannski skilja sem vissa yfirlýsingu um að hér sé verið að skapa annað verk og „helgidómar“ frumtextans séu viðfangsefni en ekki eingöngu fyrirmynd- ir þess. Eg gæti fallist á það, fyndist mér þessi jökulferð ekki fýrst og fremst afkáraleg og ffekar til þess fallin að rýra gildi kvikmyndaverksins en skapa því nýja vídd eða vera frumleg viðbót við skáldverkið. Með þessu er ég þó síður en svo að fella minn dóm um kvikmyndina sem heild. Sá dómur yrði af mjög blendnu tagi; margt er afar vel gert í þessari mynd en annað er ólánlegt að mínu mati. Líklega er rétt að taka fram að grein þessari er ekki ætlað að vera kvikmyndadómur, þótt ég hafi séð ástæðu tdl að vitna tdl þeirra blaðadóma sem birtust um myndina þeg- ar hún var fýrst sýnd. Umfjöllun mín er fremur hugsuð sem greining á sambandi sögu og kvikmyndar. Þótt ég kunni að hafa ákveðnar skoðan- ir á því sambandi hef ég ekki hirt um að koma þeim skýrt á framfæri í hverju tilviki. A hinn bóginn er engin greining fullkomlega hlutlaus; hún felur ávallt í sér ákveðna afstöðu. Verubrigði í skáldsögunni Kristnihaldi undir Jökli fer mikið fyrir ýmsum hamskipt- um eða „verubrigðum“10 og kvikmyndun skáldsögu er í sjálfri sér veru- brigði; myndin birtdr söguna en breytir henni um leið. Þótt kvikmynda- gerðarmaður setji sér að skapa mynd sem er sannferðug hliðstæða skáldsögu hlýtur hann að breyta sögunni og það má raunar segja að það sé í anda Kristnihaldsins að hinn kviki heimur þess hafi farið í gegnum einhver verubrigði á leið sinni frá texta í kvdkmynd. Það er svo matsat- riði hvort breytdngarnar myndi virkan þátt í nýju heildarsamræmi kvik- myndar sem er í senn aðlögun og nýtt verk á eigin forsendum. Tvö af 10 „Verubrigði" er orð sem notað er í Kristnihaldirm-, sjá umræðu í grein minni „I fugla- bjargi skáldsögunnar. Um Kristnihald undir Jökli“, Umbrot. Bókmenntir og nútími, Reykjavík: Háskólaútgáfan 1999, einkum s. 251-254. 13

Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164