Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2001, Qupperneq 104

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2001, Qupperneq 104
Dudley Axdrew ákveðinnar f\Tirframgefinnar nálægðar og kalla fram nýjar eða sérlega kröftugar hliðar á dáðu verki. Til að rannsaka þennan hátt aðlagana þarf greinandinn að huga að því í hverju máttur frumverksins hggur og athuga hvemig hann er nýttur í aðlöguninni. Hér skipta almennir eiginleikar frumverksins meginmáh, hvort aðdráttarafl þess sé víðtækt og fjölbreytt; í stuttu máli að það til- heyri menningunni sem viðvarandi form eða erkitýpa. Þetta á sérstak- lega við um aðlagað efni sem birtist svo oft að það öðlast goðsögulega stöðu: Tristan og Isönd falla örugglega í þennan flokk og vafalaust einnig verk á borð við Draum á Jónsmessunótt. Það veltur á sköpunarkrafd en ekki tryggð hvort aðlaganir af þessu tagi heppnast eða ekki. Hugvitssam- leg greining Franks McConnells í Aö segja sögur og goðsögur [Storytelling and Mythmaking] skrásetur garð menningarinnar með því að skoða lán- tökur sem sögu græðlinga og ágræðslu í anda Northrops Frye eða jafli- vel Carls Jungfi Rannsóknir sem þessar gera kvdkmyndum ávallt hátt undir höfði með því að gefa þeim hlutdeild í menningargildi sem hggm utan kvfikmynda og að mati Jungs og annarra einnig utan nokkurs texta. Þessi menningarstarfsemi kallast aðlögun þegar hún er hvað gleggst, þótt McConnell, Frye og Jung m\ndu allir um leið vilja víkka út kenn- ingar sínar rnn listrænan sköpunarkraft svo þær tækju einnig til „upp- runa“ texta sem við nánari athugun reiða sig á magnþrungin tákn og goðsögumynstur siðmenningarinnar. Þessi almenni og ffjálslegi lántökuháttur á sér andstæðu í því viðhorfi til aðlögunar sem ég kalla „skörun“. Hér er sérstaða frumtextans varð- veitt að svo miklu marki að aðlögunin sleppir því vísvitandi að samlaga hann. Kvikmyndin skráir aftur á móti glímu sína við texta sem í reynd er einkar rammgerður. Lykilkvikmynd um þessi tengsl er án efa mynd Ro- berts Bresson, Daghók sveitaprests \Joui~nal dlun curé de campagne\. Þegar André Bazin gerðist málsvari þessarar kvikmyndar og þessarar aðferðar, sagði hann að hér stæðum við ekki frammi fyrir aðlögun heldur ljósbroti frumverksins.5 6 Vegna þess að Bresson sýndi dagbókarskrifln og af því að hann lagði lykkju á leið sína til að koma í veg fyrir að frumverkið væri á nokkurn hátt „opnað“ eða sveigt undir reglur kvikmyndarinnar, heldur 5 Frank McConnell, Að seg/a sögiir og goðsögur [Storytelling and Mytbmaking], New York: Oxford University Press, 1979. 6 André Bazin, Hvað er kvikmyndin? [What Is Cinetna?], Berkeley: University of Cali- fomia Press, 1968, s. 142. 102
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.